Παλαιός Παντελεήμονας

Ο Παλαιός Παντελεήμονας είναι χωριό του νομού Πιερίας στις ανατολικές πλαγιές του Ολύμπου, χτισμένος σε υψόμετρο 440 μέτρων. Είναι χαρακτηρισμένος παραδοσιακός οικισμός καθώς αποτελεί ένα από τα καλύτερα δείγματα παραδοσιακής μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής στην βόρεια Ελλάδα με θέα που κόβει την ανάσα προς τον Θερμαϊκό κόλπο και τις ακτές της Νότιας Πιερίας. Έχει τέσσερις αιώνες ζωής και χτίστηκε από Ηπειρώτες τεχνίτες, το οποίο είναι εμφανές από τη γνωστή «αετοφωλιά του Ολύμπου», όπου η μακεδονική αρχιτεκτονική συνδυάζεται με την ηπειρώτικη παράδοση. Ο οικισμός κατάφερε να διατηρήσει το τοπικό του χρώμα καθώς είχε σχεδόν ερημώσει από την δεκαετία του 1950, όταν οι κάτοικοι του μετακόμιζαν μαζικά στον μεγαλύτερο οικισμό του Νέου Παντελεήμονα. Την δεκαετία του 1980 όμως αναπαλαιώθηκε ο οικισμός και σήμερα υπάρχουν περίπου 34 μόνιμοι κάτοικοι. Η ονομασία του οικισμού προέρχεται από την εκκλησία που δεσπόζει στη κεντρική πλατεία του χωριού. Αποτελεί κομβικό σημείο καθώς βρίσκεται σε απόσταση 6 χιλιόμετρα από το χωριό και την παραλία του Νέου Παντελεήμονα, 7 χιλιόμετρα από το χωριό Άνω Σκοτίνα, 18 χλμ από το χωριό Καλλιπεύκη και 43 χιλιόμετρα από την Κατερίνη.

Η διαδρομή: Παλαιός Παντελεήμονας – Άνω Σκοτίνα – Καλλιπεύκη – Καρυά - Μονή Κανάλων – Λεπτοκαρυά – Παλαιός Παντελεήμονας είναι κατάφυτη και μοναδικής ομορφιάς που ο καθένας πρέπει να την κάνει τουλάχιστον μία φορά.

Η Άνω ή Παλιά Σκοτίνα είναι ένας καταπράσινος εγκαταλελειμμένος σήμερα παραδοσιακός οικισμός χτισμένος στα 750 μέτρα. Στην πλατεία υπάρχει η εκκλησία της Κοιμήσεως της Παναγίας ένας τεράστιος πλάτανος και πηγή. Αξίζει να γίνει περιήγηση στα καλντερίμια του χωριού και να αγναντέψει τη θέα προς τον Θερμαϊκό.

Η Καλλιπεύκη ή «Νεζερός» (όπως ονομαζόταν παλιά, που σήμαινε «έλος»), είναι κτισμένη σε υψόμετρο 1.100 μ. και περιτριγυρίζεται από πυκνά δάση οξιάς, βελανιδιάς, έλατου και πεύκου. Στα ωραία πευκοδάση οφείλεται το σημερινό όνομά της. Μέχρι το 1911 που αποξηράνθηκε, το χωριό καθρεφτίζονταν στα νερά της λίμνης Ασκυρίδoς. Στην πλακόστρωτη πλατεία του χωριού και κάτω από τα πλατάνια μπορεί ο καθένας να απολαύσει την πετρόκτιστη εκκλησία του Αγίου Θεοδώρου. Στην Καλλιπεύκη, ο επισκέπτης, θα θαυμάσει ένα τοπίο με οξιές, έλατα και πεύκα, χώρους αναψυχής, ένα τεράστιο πάρκο με μονοπάτια, δασικούς δρόμους, γάργαρα νερά και διάσπαρτα εξωκλήσια στις πλαγιές και στα ξέφωτα. Αξιοσημείωτα είναι η Αγία Τριάδα σε ένα χωμάτινο δρομάκι χωμένη μέσα στο δάσος και η Πατωμένη που αποτελεί χώρο αναψυχή μέσα σε τοπίο απείρου φυσικού κάλλους με πανύψηλα πεύκα και βρύση με θαυμάσιο κρύο νερό.
Η Μονή των Κανάλων ή του Γενεθλίου της Θεοτόκου βρίσκεται ανατολικά της Καρυάς Ολύμπου (σε απόσταση 8 χιλιoμέτρων), στην είσοδο του στενού μέσω του οποίου κατέρχεται από την πεδιάδα της Καρυάς ο μικρός ποταμός Ζιλιάνα. Η ονομασία της μονής ως «Κανάλων» οφείλεται στο ότι κοντά στη Μονή πήγαζαν 4 χείμαρροι (κανάλια) οι οποίοι σχημάτιζαν το μικρό ποταμό. Σύμφωνα με την παράδοση η Μονή ιδρύθηκε από τους μοναχούς Δαμιανό και Ιωακείμ τον 9^ο  ή τον 11^ο αιώνα. Η κύρια είσοδος βρίσκεται στη βορειοανατολική πλευρά του συγκροτήματος. Στο μέσο της Μονής βρίσκεται το καθολικό που είναι αφιερωμένο στο Γενέσιο της Θεοτόκου που ανήκει στον τύπο της τρίκλιτης θολοσκέπαστης βασιλικής, η οποία σύμφωνα με επιγραφή κτίστηκε το 1833, καταστράφηκε το 1881 και ανακαινίστηκε εκ νέου το 1883. Ανάμεσα στην τραπεζαρία και στο καθολικό βρίσκεται το παρεκκλήσι του Αγίου Δημητρίου, και πρόκειται για ένα μονόχωρο ναΰδριο, αγιογραφημένο με ωραίες παραστάσεις. Από το μοναστηριακό συγκρότημα σώζονται ο οχυρωματικός περίβολος σε ύψος περίπου 3,5 μέτρα και πάχος 1 μέτρο, με την τραπεζαρία στο βόρειο τμήμα του, και δυο-τρία κελιά στη βορειοανατολική πλευρά του.
Καρυά: Ανάμεσα στην οροσειρά του κάτω Ολύμπου και του κύριου όγκου του βουνού, απλώνεται μια ειδυλλιακή κοιλάδα την οποία διαρρέει ο ποταμός Συς. Στο βόρειο μέρος της και στη σκιά της μυθικής Τιτνάτας, είναι κτισμένη η Καρυά σε υψόμετρο 900 μέτρων που πήρε μάλλον το όνομα της από τις καρυδιές που ευδοκιμούν.  Οι 800 περίπου κάτοικοί της, ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία και τη γεωργία, γι΄αυτό είναι και φημισμένη για το ποιοτικό κρέας αλλά και για τα φασόλια που παράγονται εδώ καθώς και για το τσάι και τα βότανα.

 Ο ξενώνας:

Ο Παλαιός Παντελεήμονας:

Άνω Σκοτίνα:

Η εκκλησία στη Καλλιπεύκη:

Μονή Κανάλων:

Τέλος και τω Θεώ δόξα.